Flying Dolphin in de ORC Worlds 2021 - long read

22 augustus 2021 - De Flying Dolphin, een Dufour 40 van Willem Ellemeet, heeft als enige Nederlandse boot meegedaan aan de ORC Worlds 2021 die van 6 t/m. 14 augustus gehouden werden in Tallinn, Estland. Willem heeft een uitgebreid verslag gemaakt van de geschiedenis, zijn ervaringen die gebruikt zijn voor de optimalisatie van de boot, de wedstrijden zelf en nog iets over de ORC ratingsystemen. Hier is de zgn. long-read. Ga er even voor zitten.

De Geschiedenis

In 2016 hadden we het plan opgevat om naar Cowes week te gaan toe duidelijk werd dat Scheveningen de host zou worden van het WK ORC/IRC in 2018. Toen ontstond ook het idee om naar het WK in Kopenhagen te gaan, dit als opmaat voor WK in Scheveningen. We hadden geen enkele verwachting anders dan meedoen en ervaring op doen.

In Kopenhagen waren er zoveel boten in klasse C zodat de vloot gesplitst werd in een blauwe en gele vloot en na een aantal wedstrijden een gold (boot 1 tot en met 30) en silver fleet (boot 31 tot en met 60). We haalden boven verwachting de gold fleet en stonden zelfs een tijdje 6^e. Pas op de laatste dag en laatste race bij 4 tot 6 knopen vielen we eraf en zakten we naar 10. Dat was een domper, maar het smaakte zeker naar meer.

Het WK in Scheveningen was natuurlijk bedoeld als het hoogtepunt. Het was ook het eerste gecombineerde ORC/IRC WK. We voeren goed, lagen lange tijd 5 of 6 maar kregen door een in onze ogen onterecht protest een DSQ aan onze broek waardoor we uiteindelijk 11^e (van 60) werden. Tijdens de afsluitende ceremonie wordt aangekondigd dat het volgende WK in Sibenik, Kroatië zal plaatsvinden.

Als groot liefhebber van Kroatië besloten we in 2019 mee te doen aan het WK in Sibenik. We varen hier de mooiste lange offshore die je kan bedenken tussen de eilanden door. Ook hier varen we heel competitief en goed. De laatste wedstrijd wordt gehouden met 4 tot 6 knopen wind en een baan van nog geen mijl. We komen niet van de startlijn en bij de upwind mark is er een treintje van ca 30 boten waar je echt niet tussen door komt. We finishen als 11e (van 50)overal door een 37 op de laatste race die niet af te trekken is omdat er net een race te weinig is gevaren.

In 2020 zou het (gecombineerde ORC/IRC) WK in Newport USA worden gehouden. Door corona gaat dat niet door. Tallinn Estland krijgt het WK voor 2021 toegewezen. We hebben een doel en we hebben iets recht te zetten.

Voorbereiding

Flying Dolphin heeft na het WK in Sibenik en daaropvolgend de Copa del Rey 2019 niets meer gevaren. Via Barcelona is zij op de vrachtwagen naar Nederland gekomen en eind september 19 weer naar Scheveningen gevaren nadat zij in IJmuiden weer shipshape was gemaakt. De bedoeling was om na een pauze begin 2020 weer te gaan IJspegelen. De eerste wedstrijden worden echter gecancelled door weer, daarna is het Covid. Flying Dolphin ligt stil tot april 21.

Terug in IJmuiden wordt ze weer helemaal strak gemaakt. De saildrive seal wordt vervangen, de verstaging volledig gecontroleerd, dek opgeschuurd, de VHF-kabel vervangen (verstandig dit om de paar jaar te doen) en - omdat de donkerblauwe kleur aan één kant behoorlijk aan het krijten is - wordt zij volledig gewrapped. Ook moet er het nodige gedaan worden om te optimaliseren. We zijn te zwaar en zwaar ondertuigd.

Klasse Indeling & Optimalisatie

In Nederland hebben we sinds jaar en dag een klasseindeling gebaseerd op de verwachte snelheid van de boten (GPH). Dit zorgt ervoor dat boten bij de finish dicht bij elkaar liggen. Bij ORC-kampioenschappen hanteert men een indeling op basis van de verwachte snelheid naar de eerste bovenwindse boei. Dit wordt uitgedrukt in CDL. ORC wil hiermee eigenlijk boten kleiner dan 40 voet (voor klasse B kleiner dan 45voet) bij elkaar groeperen en niet bijvoorbeeld een mum30 naast een Swan 45 zetten.

De Flying Dolphin is een Dufour 40 en heeft bij ieder WK steeds meer moeten inleveren om toch in klasse C mee te kunnen doen. Voor Denemarken werden de jibs van 35m2 naar 33m2 verkleind, voor Scheveningen de P maat (en het grootzeil) verkleind van 14.75 naar 14.46 (en grootzeil van 46m2 naar 45m2) en voor Sibenik moest het bemanningsgewicht van 780kg naar 684 waardoor we met 8 in plaats van 9 man moesten varen.

Door alle aanpassingen is de boot met 78m2 aan de wind op een gewicht van 7630kg zwaar ondertuigd en vergelijkbaar met een gemiddelde charter-Bavaria. Dit moest anders. Daarom werd Matteo Polli - ontwerper van de succesvolle Italia 9.98 en 11.98 - benaderd om te kijken wat er mogelijk was. Zijn oplossing was eigenlijk heel simpel. Zijn voorstel was om er veel meer zeil op te zetten en 10cm van de kiel af te zagen.

De kiel was destijds voor IRC ontworpen en is dieper dan de standaard kiel. Indertijd leek het erop dat Nederland voor IRC zou kiezen.

In ORC zie je dat een ondiepere kiel met bulb of torpedo gunstiger is. Maar ga je er inderdaad de kettingzaag erin zetten of ben je dan echt knettergek? Dat laatste - ongetwijfeld - want we gingen het wél doen. De boot zou dan ook 150kg lichter worden, we konden weer naar 9 man, normale jib en een goed grootzeil. Al met al winnen we ca 5 tot 6m2 zeiloppervlak aan de wind. De CDL is hierdoor binnen de limiet en de GPH ging van 610.2 naar 606.5. De inschatting was dat dit de moeite waard was.

Tijdens de races zou blijken dat we nu juist makkelijker hoogte kunnen lopen of hoogte kunnen vasthouden dan daarvoor, helemaal bij lichte wind. Voorheen was het kunnen houden van onze lanes in een groot veld echt een probleem. Kortom: een goede beslissing.

Estland

Na een delivery van 1000Nm komt Flying Dolphin in Estland aan. De Esten nemen het zeilen zeer serieus. Dat blijkt ook uit de vele boten uit Estland die deelnemen. Op zichzelf is dat heel normaal maar dit zijn geen standaard boten, maar heel veel speciale of aangepaste boten. Sommige hiervan hadden een maand ervoor nog meegedaan aan de Europese kampioenschappen en de Italiaanse kampioenschappen.

De locatie was in 1980 ook de zeillocatie van de Olympische Spelen. De gebouwen in en rondom de haven zijn duidelijk toen speciaal gebouwd voor de Olympische Spelen. De architectuur dateert uit het Sovjet-tijdperk: ze zijn van beton, typische grijs en in onze mening niet mooi. Typisch uit het communistisch verleden.

Bij de opening wordt de historie van de locatie benadrukt. De voorzitter van het Estlands Olympisch Committee die letterlijk ‘s morgens terug was gekomen uit Tokio en de burgemeester van Tallinn houden een openingstoespraak. Heel erg indrukwekkend.

Ook worden wij geacht in defilé achter het bordje “The Netherlands” en met Nederlandse vlag het ceremonie terrein op te lopen. Als het toch zo officieel is, steken we de Estse dame die het bordje hooghoudt in onze oranje bemanningstrui.

Bij het officiële openingsmoment komen de 2 meest succesvolle Estse olympische zeilers, tweelingbroers, achter op een draak aangevaren en ontsteken zij de olympische vlam in de haven.

Corona

Voor ons is dit ook het eerste (grote) evenement in coronatijd. Bij vertrek naar Estland is het land groen en de regels waren dat vanaf de dag van de 2^e vaccinatie je OK was. Dit veranderde letterlijk op de dag dat wij ernaar toe vlogen. Toen werd aangekondigd dat er een termijn van 7 tot 14 dagen tussen moest zitten en dat je èn een PCR test èn in quarantaine zou moeten.

Paniek alom, want de volgende dag moesten nog 2 man invliegen waarvan 1 net zijn 2^e prik had gehad. Gelukkig had Estland ook een clausule ingebouwd voor (grote) sportevenementen. Als je een uitnodiging hiervoor had, was je vrijgesteld van quarantaine waardoor onze bemanningsleden zonder problemen kon binnenkomen.

Bij aankomst op het terrein moest iedereen laten zien dat hij/zij volledig gevaccineerd was. Dan je kreeg dan een groen bandje om je pols. Anders moest je iedere paar dagen een antigeen test doen en kreeg je een andere kleur bandje. Als je dit protocol niet strak volgde, kon de organisatie tegen jou protesteren. Het gevolg hiervan was dat iedereen zich strak aan het protocol hield en het een evenement was waar je verder eigenlijk niets van corona merkte. Echt prima geregeld.

To TSS or not to TSS?

Sinds de nodige jaren zijn wij gewend dat TSS’s vermeden moeten worden en zelfs exclusion zones zijn tijdens regatta’s. De verwondering was daarom groot toen de vaargebieden bekend werden gemaakt. Helemaal toen het offshore parcours bekend werd gemaakt dat in Alfa begon en waarbij meerdere keren in de TSS wordt gevaren en niet alleen de TSS voor Tallinn maar ook die midden op de Oostzee tussen Estland en Finland ligt.

De sailing instructions zeiden dit:

Uiteindelijk bleek dat de Esten er dus een hele pragmatische visie op na houden en met veel woorden eigenlijk zeggen: je mag de TSS volledig negeren maar je mag het verkeer niet tot hinder zijn. Als je dat wel bent, krijg je een penalty. Dat is wel even wennen maar in de praktijk werkte het prima, zeker nu iedereen ook AIS aan moest hebben staan en de penalty duidelijk was.

De Races

De lange offshore

De tendens is de afgelopen jaren om minder inshore windward/leeward races en meer (echte) offshore races te varen. Mondiaal gezien is de stelling dat men minder up en down wedstrijden wil en het ORC staat immers ook voor ‘Offshore Racing Congress’.

Was het in Denemarken nog 1 offshore wedstrijd van ca 5-8 uur (zeg maar een Coastal), was het in Scheveningen al wel een race over meerdere dagen maar was er een soort gate halverwege die het einde van de korte offshore betekende maar je voer gewoon door en scoorde separaat de lange offshore. In Sibenik werden het echt 2 aparte races en werd het aantal inshores van 8 of 9 teruggebracht naar 6. Het WK Estland heeft hetzelfde formaat waarbij de Offshore en de Coastal niet kunnen worden afgetrokken.

We starten met de offshore die voor de langzaamste boot ca 36 uur kan duren. Het parcours gaat eerst langs de Estse kust om vervolgens 3x op en neer naar Finland te varen. Al met al een parcours van ca 147Nm. De wind is licht waarna die vrijwel helemaal wegvalt om vervolgens terug te komen tot ca 25 knopen, dit alles vergezeld van zon, regen en onweer. Alles wordt in de pan gegooid.

Omdat er 62 boten in klasse C zijn, zijn we opgedeeld in 2 groepen. Wij beginnen in de gele groep met 31 boten.

We starten als een speer en zijn als 4^e boot bij de bovenboei om vervolgens langzaam het veld van de klasse voor ons in te varen bij een lang in de winds rak. Wel moeten we steeds zoveel mogelijk de kust houden en daarmee letterlijk dwars door de shipping lane. Wanneer de wind eruit valt en er toch een klotszee komt, krijgen we het moeilijk. Ondanks alle verbeteringen blijven we een zware boot en tegen de klots hebben we het echt heel moeilijk. Door in het laatste stuk naar de Lohusalu boei (linksonder op de kaart hierboven) extreem de kust te volgen, kunnen we weer goed dichterbij komen voor het ruime winds rak naar Finland.

Wanneer de wind weer even aantrekt, liggen we er goed bij. Helaas zakt hij er ook weer even uit. Terug naar Estland neemt de wind sterk toe en laten we ons niet gek maken. Er zijn boten die extreem hoog varen. Flying Dolphin moet je gewoon de sporen geven en lekker hard laten lopen en dat werkt goed. Na het ronden van de Suurupi 1 boei gaan we weer terug naar Finland onder S4. Bij de onverlichte bovenboei onder de Finse kust valt de laptop en daarmee de navigatie uit. In het donker ronden we met de Navionics Boating app de boei waarbij we in de gijp van S4 naar jibtop willen wisselen. Door technische problemen konden we dat niet eerder voorbereiden.

De navigatie wordt uiteindelijk weer hersteld waarna het ‘gevoel’ van wat we aan het doen zijn, terugkomt. In het donker is dat toch lastig, zeker omdat er 3 verschillende vloten rondvaren met ieder een eigen parcours.

Wat het ook lastig maakt is dat het verschil tussen het magnetisch kompas en true 8,5° is en dat zijn we niet gewend. Sommige apparaten staan op true en andere op magnetisch. Maar als je naar magnetisch 000 kijkt terwijl je volgens de kaart toch echt ca 10 graden moet varen is dat heel verwarrend. We zullen daar nog diverse keren op terugkomen: zet je alles op true maar dan kloppen je magnetische peilingen niet, of zet je juist alles op magnetisch maar moet je beseffen dat als je naar een lijn op de kaart kijkt die qua graden niet logisch lijkt.

Op het laatste rak naar Finland zetten we bij 20 knopen en een TWA van ca 100-110 graden de C0. Het is eenwaar “Red Bull geeft je vleugels”-moment. Iedereen vol hikend gaan we "pedal to metal" en vliegen weer omhoog. Wij kunnen dit houden, maar de vloot lijkt het niet echt te kunnen matchen. We winnen weer goed positie. Yesss!

Daarna begint een lang rak terug naar Tallinn. We doen dit onder jibtop maar winnen of verliezen niet echt iets. In de aanloop naar Tallinn raken we even verward omdat de boten voor ons een bepaalde boei aan verschillende kanten ronden. Als ik even later op de boating app controleer en ook kijk naar de bearing to waypoint krijg ik het spaans benauwd. Hebben we de boei aan de verkeerde kant gerond? K…… We nemen het zekere voor het onzekere en draaien om. Op Expedition controleer ik het nog een keer en dan blijkt dat we het wel degelijk goed hadden gedaan. Direct weer overstag en heel hard balen van deze blunder die ik zelf heb gemaakt. Uiteindelijk varen we 0.6 nm om wat ons 2 plaatsen in die race en 2 punten overal zal kosten.

We finishen als 6^e op gecorrigeerde tijd. Al met al niet slecht. Het had zelfs 4^e kunnen zijn. Het begin is in ieder geval goed.

De inshores

Op woensdag hebben we dan onze eerste inshore. We zitten dit keer in de blauwe groep. Het water is vlak en er staat weinig wind. We vliegen kneiterhard omhoog en ronden als 2^e de bovenboei. Uiteindelijk zullen we ook gecorrigeerd 2^e worden.

In de 2^e race zakt de wind er helemaal uit. Al dobberend proberen we wind te vinden helemaal in de hoek buiten de baan. Dat lukt maar de race wordt terecht afgeblazen. Dit heeft niets meer met wedstrijd zeilen te maken. Het is een loterij.

Donderdag wordt de race ingehaald. Het duurt heel lang voordat er voldoende wind staat. We zitten nu weer in de gele groep (de samenstelling wisselt iedere dag) met heel veel kanonnen zoals de meeste Italia 11.98’s, team Pro4U, één van de J112e’s en nog veel meer. We worden die dag 7, 6 en 3 en kwalificeren ons daarmee dik voor de gold fleet.

De korte offshore

De korte offshore begint met een heel lang in de winds rak met wederom veel klots en grote verschillen dicht langs de kust en iets meer op zee. Onder de kust is beter maar enorm shifty en lastig. Bovendien varen we nu in de gold fleet en de competitie is echt heel hoog. Upwind hebben we het door de klotszee lastig. Uiteindelijk winnen we met name downwind veel. De meeste boten voor ons zijn asymmetrisch. Zij moeten nu echt de hoeken in branden terwijl wind en koers gunstig gezind is voor symmetrische boten. We eindigen gecorrigeerd als 5^e en staan zowaar 4^e overal. Dit is wel een beetje “batting above our average”, zeker in een veld dat zo competitief is als deze.

De laatste dag: inshores

De laatste dag krijgen we de rekening dan ook wel een beetje gepresenteerd. Het waait 18-22 knopen. Er staat weer een klots en we hebben het absoluut moeilijker. De 1^e race liggen we er niet goed bij maar die wordt door een windshift van 45 graden afgeblazen. Bij de herstart lopen we klem bij het startschip en moeten we overstag, doorgijpen en uit de 2^e linie starten. Dat is in dit competitieve veld een heel slecht idee want de rest van de race worden volledig geleefd. Met een 25^e plek wordt dit onze aftrek. De laatste race starten we wel goed, vrij en schoon en geven we plankgas. We varen goed en finishen uiteindelijk als 7^e boot in goed gezelschap van diverse zeer competitieve boten.

Helaas worden wij onder dit soort windomstandigheden heel hard aangerekend èn omdat we een grote boot zijn èn omdat we symmetrisch varen. Gecorrigeerd worden we 12^e en daarmee overal 7^e.

Dat geeft wel een beetje een zure smaak want we hebben echt wel goed gevaren en 5 of 6 zou beter voelen. Aan de andere kant, we hebben in een veld van absolute topboten ons waanzinnig goed staande gehouden en ook complimenten gekregen van gerenommeerde zeilers die maar niet snappen hoe het kan dat we zo hard gingen en zo competitief waren.

De Flying Dolphin is weliswaar geoptimaliseerd maar de basis blijft een Dufour 40, een zware cruiser en ontwerp uit 2003. Overigens …… van de eerste 20 boten heeft Matteo Polli er 14 onderhanden genomen. De Italia’s heeft hij zelf ontworpen, bij beide J112e heeft hij het zeilplan aangepast, het roerblad vervangen en de bulb vervangen door een speciale bulb. In klasse B wint de nieuwe Grand Soleil 44 – ook een ontwerp van Polli – voor een Swan 42, een X41 en een Landmark 43. Hieronder de top-30 van de C-klasse.

Al met al zijn we echt heel tevreden en hebben we een waanzinnig mooi evenement gevaren al was het misschien wel wat koud en soms zeer nat. De competitie was serieus hoog, maar onze boot en team waren top. We hebben waanzinnig genoten.

Vooruitkijkend

Volgend jaar is van 23 juni tot 1 juli het WK in Porto Cervo op Sardinië, Italië. Ik ben daar zelf nog nooit geweest en weer eens een lekker warm Mediterraan’s avontuur trekt ook. Zeker als je het combineert met de Copa del Rey en misschien wel de Voiles de St Tropez. Het zou gaaf zijn als we daar met een paar Nederlandse boten naar toe kunnen.

Na anderhalf jaar stilliggen was dit echt een top evenement. De dagen en nachten zijn letterlijk omgevlogen.

ORC Scoring

Tot slot nog een opmerking over het ORC-ratingsysteem. In Nederland zijn we sinds jaar en dag gewend om te racen met triple number. Dit doen we omdat het makkelijk is en omdat wij van mening zijn dat het beter werkt op getijde water.

In veel andere landen en sowieso op dit soort evenementen wordt gescoord met PCS. Hierbij worden de windrichting en de raklengtes en graden ingevuld. De “Implied Wind” wordt dan berekend op basis van de snelste boot, de boot die als eerste finished. Hieruit volgt een ‘veronderstelde windsnelheid’ die dan wordt gebruikt over de rest van de vloot. Voor ieder rak wordt de performance dan berekend. In de praktijk werkt dit zeer nauwkeurig en zie je dat verschillen in gecorrigeerde tijd soms neer komen op secondes.

Het systeem werkt heel goed en de uitslagen waren binnen 5 minuten online gepubliceerd.

Willem Ellemeet, augustus 2021