Elke in Rolex Fastnet Race 2017

21 augustus 2017 - Waar het soms nog wel eens ingewikkeld is om aan je tante of je buurman uit te leggen wat je als ´weekend warrior´ nu allemaal aan het doen bent op het water, is dat bij de iconische Fastnet Race een .............

stuk eenvoudiger. Deze Ocean Classic start in Cowes op de Solent (de bakermat van het wedstrijdzeilen) en gaat via de Fastnet Rock (één fotootje en iedereen begrijpt dat dit een bijzondere plek is ) naar Plymouth. Ruim 600 mijl en ook ´s-nachts moet er kanonhard doorgevaren worden. Voeg de woorden wind, stroom, donker, koud, eten, drinken, veiligheid, zon en  teamgeest toe en iedereen heeft in de gaten dat deze race bijzonder is. Dan bestaat de vloot ook nog uit ruim 350 schepen in verschillende klasses, waarvan de supermaxi´s, de Volvo Ocean Racers en de Imoca Open 60´s  het meest imposant zijn.

(Foto 1, Fastnet vloot op de Solent met de Needles op de achtergrond)

´Elke´, Beneteau First 40, NED 6169

Elke is de First 40 van Frans en Carla Rodenburg. De afgelopen jaren heeft Elke met grotendeels dezelfde bemanning en met ups en downs gewerkt aan een mooi CV. Hoogtepunten waren:  North Sea Race 2012, North Sea Regatta 2016, Nederlands Kampioen ORC 1 en IRC 1 2016, derde plaats RORC IRC National Championships 2016 en 2017, en de prachtige tweede plaats in de Commodores´ Cup 2016, met onze vrienden van Moana (First 47.7, BEL) en Dunkerque (A-35, FRA) in Team Flanders-North Sea.

Foto: Rick Tomlinson, Elke met de neus van een vrachtschip op de voorgrond

De First 40 is een echte allrounder, goed in licht weer, sterk in reachrakken, en steengoed upwind met veel druk. In de loop der jaren heeft de bemanning een heleboel ervaring opgedaan in verschillende omstandigheden, zodat ook op het gebied van zeil en masttrim steeds duidelijk is wat te doen en wanneer. Voor Fastnet 2017 heeft Elke een mooi uitgebalanceerde bemanning aan boord. Allen allrounders met veel ervaring,  maar vooral ook fanatieke teamplayers die (na veiligheid) boatspeed als doorslaggevende prioriteit ervaren. Verder is de zeilgarderobe uitgebreid met zowel een jibtop (reaching genua), als een genoa staysail (klein voorzeil om de voordriehoek te ´vullen´ in bezeilde reachrakken).

Hoewel Elke zoals altijd de vlag van ZCK (Zeilclub Kurenpolder) verdedigt, vormt Elke samen met Tonnerre 4 van Piet Vroon en Winsome van Harry Heijst voor Fastnet 2017 ook het team dat uitkomt voor WV Breskens. Het is voor Elke een grote eer om met deze twee legendarische jachten te varen voor de vereniging van een bijzonder dorp in een gedenkwaardig jaar. 

IRC 2

Elke komt uit in klasse IRC 2. Dat is een mooie vloot met 64 deelnemers, voornamelijk vrij traditionele, moderne cruiser-racers zoals Elke dat ook is. Vooraf behoren Lisa (offshore-optimised First 44.7, GBR) en Pintia (J-133, FRA) tot de favorieten, met de twee geweldige Nederlandse doublehanded j-122´s Junique en Ajeto! als gevaarlijke outsiders. Daarnaast zijn er twee vreemde eenden in de bijt, de bijzondere MC34´s Azawakh(BEL) en Nutmeg(FRA), die onder bepaalde omstandigheden onverslaanbaar zijn.  Maar de eerste uitdaging voor Elke zijn de dertien(!) andere First 40´s. Tijdens Fastnet 2015 heeft Elke vanaf de Rots tot de finish gevochten met zusterschepen. Destijds was uiteraard onze vriend en rivaal La Réponse van voormalig RORC Commodore Andrew McIrvine daarbij, de andere twee Firsts werden gevaren door een Zweeds en een Australisch team. Elke kwam in 2015 als eerste van de vier over de finishlijn, maar op handicap was Elke derde First 40 en achttiende in IRC 2.

Scenario´s

Terug naar 2017. Het ideale scenario voor Elke zou zijn: een keiharde in-de-windse strijd met minimaal twintig knopen wind naar de Rots, om vervolgens met zo´n vijftien knoopjes wind in de rug weer oostwaarts te gaan. Aan de wind op golven is Elke het meest competitief, en downwind met wat minder wind hebben de lichtere boten geen kans om te gaan planeren. Maar dit is Noord-West Europa, en hoewel dit scenario niet uit te sluiten is, is de kans niet zo groot. Grote verschillen in windkracht en windrichting, met bijbehorende grote keuzes en uitdagingen op het gebied van navigatie, zeilvoering en zeiltrim liggen beduidend meer voor de hand.

Foto: RORC, route Fastnet race

RORC Rolex Fastnet Race 2017

De strijd om de Fastnet Race duurt uiteraard de volle 609 zeemijl, er is echter een aantal cruciale momenten. Vooral het eerste deel van de race zijn er enkele ´races in the race´, deze hordes moeten goed genomen worden. Allereerst moet men goed de Solent uit komen. Het is enorm druk (bakboord/stuurboord situaties, vuile wind) en het is belangrijk goed in de meegaande stroom te blijven. Daarna gaat de race verder langs de Engelse zuidkust waarbij de keuze kan zijn om bij de kust te blijven (zeewind, mogelijkheid tot ankeren bij geen wind en stroom tegen, ondiep water in verband met stroom), of de zee op te gaan (stabielere wind, gemiddeld minder stroom). Naast de tradiotionele ´headlands´ Portland Bill, Start Point, Lizard Point en Land´s End liggen er sinds enige jaren ook nog enige verkeersscheidingsstelsels (TSS) waar de vloot omheen moet. Grote, fundamentele keuzes dus. Na Land´s End is het een lange streep naar de rots, waarbij landeffecten niet meer zo´n rol spelen en het vooral belangrijk is de weerberichten zo goed mogelijk te interpreteren en gewoon zo hard mogelijk te blijven varen ondanks de intredende vermoeidheid en het ongemak van water, kou en een continu bewegende boot onder vaak flinke helling. Hetzelfde geldt voor de laatste twee rakken, van de Rots naar de Scillies en van de Scillies naar Plymouth: gewoon hard varen en maling hebben aan een gebrek aan comfort, ´It´s a yacht race, not a holiday!´

Start op de Solent

De start van de Fastnet is geen gewone start. Hoewel elke meter er gewoon één is, is het vanwege de enorme stroom mee vooral belangrijk om de goede kant van de lijn te kiezen, en niet te vroeg! Het is geen superstart, maar Elke is prima weg. Met goede boatspeed en hoogte gaat het gestaag naar de frontlinie van het deelnemersveld, het gevecht met (naar later zal blijken) de grote rivalen Pintia en Lisa is begonnen. De navigator, die vóór zijn veertigste alweer zijn tiende Fastnet vaart, loodst Elke netjes door al het verkeer. Met een mooie klap richting Lymington, waar de competitie de kant van eiland kiest, ligt ´Elke´ bij het verlaten van de Solent perfect, voor Lisa  en iets achter Pintia, maar ruim binnen schootsafstand!

Foto: RORC, Elke, vlak na de start van de IRC 2 klasse.

The Headlands

Het volgende rak richting Portland Bill gaat Elke als de brandweer. De eerder gestarte IRC 3 en 4 vloten worden voor zover dat niet al was gebeurd ingehaald en achtergelaten, terwijl het gros van de IRC 1 vloot (later gestart) maar niet echt dichterbij komt. Pintia maakt in die fase een doorslaggevende keuze, ze nemen de gok om onder de kust naar Portland Bill te varen. Voor Elke en Lisa een te groot risico zo vroeg in de race. Pintia durft... en wint, met als resultaat een mooie voorsprong op Lisa en Elke.

Het volgende belangrijke moment is Lizard Point, daar worden pijnlijke klappen uitgedeeld. Lisa was eerst op een fijne achterstand gevaren toen ze achterlangs richting het zuiden ging. De meerderheid van de vloot zat op dat moment rechts, noord van Elke, dichter onder de kust. Op een gegeven moment blijkt via AIS dat er enorme verschillen in snelheid zijn met de boten in de omgeving, snel wordt duidelijk dat zich een vreselijk windgat ontwikkelt waarin steeds meer boten verzeild raken. Terwijl Lisa verder naar het zuiden nergens last van lijkt te hebben, liggen onder de kust steeds meer boten helemaal stil. Voor een minuut of twintig is ook op Elke lichte paniek, de wind komt voor zover aanwezig van alle kanten en de boot ligt stil. Maar met wat geduld en geluk zit er al snel weer gang in, in tegenstelling tot sommige anderen die lange tijd geparkeerd liggen en zelfs moeten ankeren vanwege de tegenstroom. Het oog van de naald....

Het grote TSS (verkeersscheidingsstelsel) bij Land´s End wordt aan de zuidkant gepasseerd, de voorspellingen geven aan dat de wind zal draaien van NW naar ZW. Eenmaal goed op weg richting Fastnet Rock worden de voorspellingen echter bijgesteld, de wind gaat nog verder naar het noorden draaien en blijft voorlopig uit die richting komen. Een aantal concurrenten achter ons krijgt deze weerberichten nog op tijd binnen om het TSS aan de noordzijde te passeren, dat kost de kopgroep een gedeelte van de voorsprong.

Naar de Fastnet Rots en terug

Richting Rots blijft boatspeed het belangrijkste credo. Hoewel Elke zeer goed presteert onder deze omstandigheden, hebben Pintia en Lisa hier echt voordeel van hun lengte. De j-133 is drie voet langer en de 44.7 bijna vijf! Het resultaat is een achterstand van elf zeemijl op Pintia en vijf op Lisa. Als Elke de Rots passert komt ze op handicap drie kwartier te kort op de Fransen, en iets meer dan zes minuten op de Britten, na bijna 70 uur racen!

Foto: Moana (BEL4701), De Fastnet Rots onder maanlicht.

Elke passert de Rots om 03.35 BST onder gedroomde omstandigheden. Een prachtige volle maan zet Fastnet Lighthouse in een geweldig decor. Een plaatje om niet snel te vergeten. Tijd voor dromerijen is er echter niet, de S2 spinnaker moet erop. Net achter de rots is er even wat minder wind, maar terwijl de S1.5 ´light spinnaker´ wordt klaargemaakt kan deze al weer benedendeks, de wind trekt langzaam aan naar bijna twintig knopen. Helaas voor Elke blijft de wind in het noorden hangen, dit geeft een windhoek van zo´n 135 graden, ideaal voor de boten met asymmetrische spinnakers zoals Pintia en Lisa... De wind neemt nog verder toe en de bemanning ´peelt´ van S2 naar S4. Elke heeft moeite koers te houden in de onrustige golven en de vlagerige harde wind. De S4 heavy spinnaker krijgt af en toe rake klappen als Elke de controle verliest en uit het roer loopt. Maar het is geen optie om af te vallen naar een meer comfortabel koersje. De spinnaker kan er tegen en zowel schip als bemanning hebben geen tijd te verliezen!

Bij het ronden van Bishop Rock, iets west van de Scilly Isles, wordt de S4 spinnaker vervangen door de combinatie jibtop+staysail, afgewisseld met Code-0+staysail in de lichtere fases. Het loopt als een trein in deze setups. Door de aanwezigheid van het Britse vasteland zijn de golven ook bijna verdwenen en Elke begint aan de eindsprint naar de finish in Plymouth. Hoewel de Yellowbrick tracker op dit moment even aangeeft dat Elke virtueel eerste staat in klasse weet de bemanning wel dat er niet meer in zit dan een derde plaats, maar wel een prachtige derde plaats! Na 4 dagen, 3 uur en 49 minuten varen finisht Elke op 10 augustus om 07.55 de Fastnet Race 2017. Ook de veertiende plaats in het overall klassement is meer dan verdienstelijk.

Foto: Edith de Jong, Elke´s bemanning, net gefinished.

Terugkijkend heeft Elke het fantastisch gedaan. Pintia heeft een briljante race gevaren, en de genomen voorsprong uit de beginfase niet meer uit handen gegeven. Verder moet Elke voor iedere race twee van de zes spinnakers thuislaten, er staan er vier op de meetbrief. Achteraf was de S3 ´heavy reacher´ goed van pas gekomen in het rak van de Rots naar de Scillies, de koe in de kont kiek´n. Als de wind twintig graden meer naar links was geweest had Elke waarschijnlijk ook beter gepresteerd, verbrande turf.  Als je zo dicht bij de eerste plaats bent is het ook verleidelijk ruimte te geven aan het gevoel dat je tegenstanders (zowel de 44.7 als de j-133) misschien eigenlijk wel in IRC 1 thuishoren. Het is echter verstandiger ze te feliciteren met het resultaat en te complimenteren met hun ratingoptimalisaties. Uiteindelijk hebben Elke en haar bemanning weer bewezen uitstekende allround performers te zijn. Zowel Pintia als Lisa zijn, met hun boegspriet en asymmetrische downwind zeilen, op een korte inshore baan zo goed als kansloos tegen Elke. Ook de overall winnaar Lann Ael 2 (FRA) was tijdens Commodores´ Cup 2016 alleen snel op bezeilde rakken. De eerstvolgende First 40 in de uitslag, Joanna of Cowes,  kwam overigens binnen met meer dan 8 uur achterstand op Elke....

Naast Elke waren er meer Nederlandse deelnemers die een goede race gevaren hebben. De familie De Graaf voer met het Baraka team op de Lombard 46 Pata Negra, tweede IRC 1 en vijfde overall, John van de Starre en Robin Verhoef deden het erg goed met hun j-122 Ajeto! in IRC 2 (vierde), en doublehanded (tweede). Piet Vroon´s Ker 51 Tonnerre de Breskens was vierde in klasse en twaalfde overall. Ook de Farr 45 Bucket List heeft goed en hard gevaren. Het Rotterdam Offshore Sailing Team op Van Uden heeft prima gevaren en valt het meest op door jeugdigheid, fanatisme en enthousiasme. De S&S 41 Winsome was nog zesde overall bij de Rots, maar moest de modernere en lichtere bootjes laten gaan in het downwind gedeelte van de wedstrijd, en werd uiteindelijk twaalfde in IRC 4 en 75^e overall.

Elke heeft, net als haar bemanning, weer genoten van een schitterend seizoen op de Britse jachtvelden. Zowel de IRC Nationals als de Fastnet Race zijn geweldige evenementen op prachtig water en met harde competitie. Nu is Elke al cruisend onderweg voor het laatste hoofdstuk van seizoen 2017; Breskens Sailing Weekend! En ook daar voelt zij zich enorm thuis...

Elke bemanning voor Fastnet 2017:

Frans, Jochum, Bart, Koen, Maarten, Rogier, Maurice, Marc en Manne

Tekst: Manne Sijsma

Foto´s: RORC, Rick Tomlinson, ´Moana´ (BEL 4701) en Edith de Jong